انواع شرکت های تجاری در ایران

انواع شرکت‌ها به زبان ساده

شرکت‌ها طبق قانون تجارت به چند نوع اصلی تقسیم می‌شوند. هر ساختار شرکتی، مزایا و شرایط و حتی محدودیت‌های خاص خودش را دارد.

در ادامه به بررسی انواع شرکت‌ها به زبان ساده پرداخته می‌شود:

شرکت سهامی عام

شرکت سهام عام به شرکتی گفته می‌شود که بخشی از سرمایه آن از طریق عرضه سهام به عموم تامین می‌شود. درواقع حتی افراد عادی هم می‌توانند سهامدار شوند.

شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی خاص شرکتی است که سرمایه آن در زمان تاسیس توسط موسسان تامین می‌شود و در نهایت سهام آن به عموم عرضه نمی‌گردد.

یکی از ویژگی‌های مهم در خصوص ثبت شرکت سهامی خاص که به همین دلیل ویژگی آن جزو رایج‌ترین شرکت‌های ثبتی در ایران است، این است که اگر شرکت بدهی داشته باشد فقط سرمایه وارد شده در خطر است نه دارایی شخصی سهامداران.

شرکت با مسئولیت محدود

در شرکت با مسئولیت محدود سرمایه شرکت بر خلاف سهامی خاص به سهم‌الشرکه بین شرکا تقسیم می‌شود نه سهام. این شرکت مناسب کسب‌وکار‌های کوچک یا متوسط و شرکت‌هایی که نمی‌خواهند درگیر پیچیدگی بشوند، مناسب است.

شرکت تضامنی

این شرکت برای فعالیت‌های تجاری بین ۲ یا چند نفر تشکیل می‌شود. یکی از خصوصیات این شرکت این است که اگر شرکت لازم به پرداخت بدهی باشد و سرمایه شرکت کافی نباشد، هریک از شرکا صرف‌نظر از سهم خود ممکن است مسئول پرداخت بدهی شود.

در نهایت شرکت تضامنی برای شرکایی است که بینشان اعتماد و شراکت وجود دارد.

شرکت نسبی

شرکت نسبی بین ۲ یا چند نفر تشکیل می‌شود و مسئولیت هر شخص، به نسبت سرمایه‌ای است که در شرکت دارد. شرکت نسبی نسبت به شرکت تضامنی مسئولیت محدودتری دارد، ولی کمتر رایج است.

شرکت مختلط

شرکت مختلط سهامی یا غیر سهامی ترکیبی از شرکای با مسئولیت محدود و شرکای ضامن است. در مختلط غیر سهامی، شرکای با مسئولیت محدود و چند نفر ضامن وجود دارند. شرکای ضامن اگر بدهید داشته باشند، به صورت کامل مسئول هستند.

در مختلط سهامی شرکت دارای شرکای سهامدار و ضامن وجود دارد. سهامداران مسئولیتشان محدود به سهام است اما ضامن‌ها مسئولیت نامحدود خواهند داشت. به دلیل پیچیده بودن این نوع شرکت‌ها اغلب کارآفرینان کمتر از این قالب استفاده می‌کنند.

شرکت تعاونی

شرکت تعاونی به شرکتی گفته می‌شود بر پایه همکاری جمعی اعضا شکل می‌گیرد. هدف ثبت شرکت تعاونی تولید و توزیع کالا، خدمات و تامین مسکن است.

این ساختار شرکت برای فعالیت‌هایی با مشارکت جمعی و هدف مشترک استفاده می‌شود.

کدام نوع شرکت مناسب چه کسب‌وکاری است؟

اگر شرکتی با سرمایه کم و شرکا محدود دارید، شرکت با مسئولیت محدود بهترین انتخاب است.

اگر اعتماد بین شرکا زیاد است و مشکلی با ریسک زیاد در کسب‌وکار ندارید، ثبت شرکت سهامی عام می‌تواند مناسب باشد و اگر شرکا در تامین کردن سرمایه به صورت مستقل می‌توانند عمل کنند، شرکت سهامی عام

اما اگر قصد جذب سرمایه عمومی دارید و برنامه‌های طولانی مدت و بزرگ دارید، ثبت شرکت تضامنی قطعا مناسب شماست.

اگر تعداد شرکا کم است و مسئولیت بر اساس میزان سهم باشد اما ساختار سهامی نباشد، شرکت نسبی مناسب است.

اگر فعالیت جمعی با هدف مشترک دارید، شرکت تعاونی گزینه خوبی برای تولید یا تامین کالا است.

در نهایت از شرکت‌های مختلط هم در حال حاضر خیلی کم استفاده می‌شود مگر در شرایط خاص.

انواع شرکت‌ها بر اساس نوع فعالیت

انواع شرکت‌ها بر اساس نوع فعالیت به شکل زیر است:

شرکت‌های تولیدی

شرکت‌های تولیدی همانطور که از اسمش مشخص است، به تولید کالا می‌پردازد. تولید کالا می‌تواند صنعتی، کشاورزی، کارگاه‎ها، کارخانه‌ها و … این مورد‌ها باشد.

 شرکت تولیدی ممکن است تولید محصول فیزیکی یا تولیدی در زمینه مواد خام، بسته‌بندی، ساخت قطعات و سایر باشد. این نوع شرکت برای کسانی مناسب است که می‌خواهند با سرمایه و امکانات تولید، کالا تولید و عرضه نمایند.

شرکت‌های بازرگانی       

این شرکت‌ها تمرکزشان بر خرید، فروش، واردات و صادرات، توزیع و تجارت کالا است. شرکت‌های بازرگانی خودشان تولید نمی‌کنند، بلکه کالا از تولیدکننده می‌خرند و می‌فروشند یا توزیع انجام می‌دهند. شرکت بازرگانی مناسب کسانی است که می‌خواهند در زنجیره عرضه و فروش کالا فعالیت کنند یا تجار هستند.

شرکت‌های خدماتی

در این شرکت‌ها، کالا تولید نمی‌شود و تجارت کالا محور نیست. بلکه خدمات به عنوان کالا به مشتریان ارائه می‌شود: مثلاً مشاوره، آموزش، خدمات نرم‌افزاری، خدمات دیجیتال، خدمات درمانی، پیمانکاری خدماتی، خدمات مالی، بیمه، حمل‌ونقل، خدمات فنی و غیره.

شرکت‌های صنعتی / پیمانکاری

شرکت‌های صنعتی ممکن است ترکیبی از تولید، ساخت، پروژه و اجرای طرح باشند. کارآفرینان برای شروع کسب‌وکار خود برای مثال از ثبت شرکت ساختمانی، پیمانکاری، شرکت در پروژه‌ها با ثبت شرکت عمرانی یا صنعتی، شرکت‌های مهندسی، شرکت‎های طراحی و اجرای پروژه و …استفاده می‌شوند.

شرکت‌های هلدینگ

این نوع شرکت‌ها عمدتاً نقش مالکیت، کنترل یا مدیریت شرکت‌ها و زیرمجموعه‌ها را دارند؛ یعنی ممکن است خودشان تولید یا خدمات انجام ندهند، بلکه سرمایه‌گذاری، مدیریت، نظارت یا ادغام شرکت‌های مختلف را بر عهده بگیرند.

شرکت‌های خصوصی

برخی شرکت‌ها متعلق به بخش خصوصی هستند. برخی به دولت و برخی نیمه‌ دولتی. بعضی شرکت‌ها هم فعالیت بین‌المللی دارند، یعنی یا سرمایه یا شعبه یا دفتر در کشورهای دیگر دارند که آنها را در دسته «چندملیتی» قرار می‌دهند.

جدول مقایسه انواع شرکت های تجاری

با توجه به مواردی که نقل شد، هر نوع شرکت طبق قانون تجارت ویژگی‌ها، میزان مسئولیت شرکا، شرایط تأسیس، نحوه سرمایه‌گذاری و ساختار مدیریتی متفاوتی دارد.

مقایسه این شرکت‌ها کنار هم کمک می‌کند تا تصمیم آگاهانه‌تری گرفته شود و مدلی را انتخاب شود که از نظر حقوقی، مالی و عملیاتی بیشترین تناسب را با هدف کسب‌و‌کار داشته باشد.

انواع شرکت‌های تجاری

انواع شرکت‌های تجاری در ایران بر اساس قانون تجارت شامل مدل‌های متفاوتی مانند شرکت سهامی عام، سهامی خاص، با مسئولیت محدود، تضامنی، نسبی، مختلط سهامی، مختلط غیرسهامی و تعاونی است. هر یک از این ساختارها با توجه به نوع فعالیت، میزان سرمایه، تعداد شرکا و میزان مسئولیت قانونی، تعریف و هدف متفاوتی دارند.

به‌ طور مثال، شرکت‌های سهامی مناسب فعالیت‌های بزرگ و جذب سرمایه هستند، در حالی که شرکت با مسئولیت محدود بیشتر برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط انتخاب می‌شود. شرکت‌های تضامنی، نسبی و مختلط نیز بیشتر بر پایه اعتماد بین شرکا شکل می‌گیرند.

شناخت تفاوت این شرکت‌ها به شما کمک می‌کند متناسب با اهداف اقتصادی، مدل کسب‌وکار و میزان ریسک‌پذیری، بهترین ساختار حقوقی را برای فعالیت خود انتخاب کنید.

انواع شرکت های خصوصی

شرکت‌های خصوصی یکی از رایج‌ترین انواع ساختارهای حقوقی در ایران هستند که به ‌صورت کامل توسط افراد یا گروه‌های غیر دولتی تأسیس و اداره می‌شوند. هدف اصلی این شرکت‌ها کسب سود، توسعه فعالیت اقتصادی و ایجاد ارزش افزوده در بازار است.

انواع شرکت‌های خصوصی مانند سایر شرکت‌های دیگر شامل شرکت‌های سهامی خاص، با مسئولیت محدود، تضامنی، نسبی، تعاونی و شرکت‌های مختلط (سهامی و غیرسهامی) می‌شوند. هر کدام از این ساختارها مزایا، شرایط ثبت، میزان سرمایه اولیه، تعداد شرکا و سطح مسئولیت متفاوتی دارند.

انواع شرکت های سهامی

شرکت سهامی که  به لاتین Joint Stock Company گفته می‌شود به شرکتی که سرمایه‌اش به «سهام» تقسیم شده و مسئولیت سهامداران تا میزان سهام‌شان است گفته می‌شود که به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

شرکت سهامی عام

شرکتی است که بخشی از سرمایه لازم برای تأسیس از طریق فروش سهام به عموم مردم تأمین می‌شود.

شرکت سهامی خاص

شرکتی است که تمام سرمایه آن در آغاز توسط مؤسّسان تأمین می‌شود و سهام به عموم عرضه نمی‌گردد.

تفاوت انواع شرکت‌ها

شرکت‌ها از طریق ساختار حقوقی، مسئولیت شرکا، شرایط تاسیس و دیگر موارد می‌توانند متفاوت باشند که در این قسمت از تمامی جوانب بررسی می‌شوند

ساختار حقوقی و مسئولیت شرکا

در شرکت‌هایی از نوع شرکت سهامی اعم از عام یا خاص، سرمایه به سهام تقسیم می‌شود و مسئولیت هر سهامدار به مبلغ سهام‌اش محدود است.  اما در شرکت‌هایی مثل شرکت با مسئولیت محدود (LLC) مسئولیت شرکا نیز محدود به آورده‌شان است، اما سرمایه به سهام تقسیم نمی‌شود بلکه به سهم‌الشرکه تقسیم می‌شود.

در شرکت‌هایی مانند شرکت تضامنی، اگر شرکت نتواند بدهی‌ها را بپردازد، شرکا صرف‌نظر از سهمی که دارند، مسئولیت نامحدود دارند. یعنی ممکن است دارایی شخصی‌شان هم در خطر باشد.

تعداد شرکا و شرایط تأسیس

برای ثبت شرکت سهامی خاص حداقل ۳ نفر لازم است، در حالی که برای شرکت با مسئولیت محدود معمولاً ۲ نفر کافی است.

شرکت سهامی (خاص یا عام) معمولاً نیاز به تشریفات بیشتری برای تأسیس دارد. مثلاً در سهامی خاص لازم است بخشی از سرمایه نقدی به حساب شرکت واریز شود.

در نهایت ثبت شرکت با مسئولیت محدود نسبت به شرکت سهامی ساده‌تر است. سرمایه اولیه لزوماً نقدی نیست، تقسیم سهام و اوراق تجاری نیازی ندارد.

قابلیت نقل و انتقال سهم / سهام

در شرکت سهامی، سهام قابلیت انتقال دارد درواقع اگر کسی بخواهد از شرکت خارج شود یا سهامش را بفروشد، قابلیت انجامش را دارد.

در شرکت با مسئولیت محدود یا شرکت تضامنی / نسبی، سهم الشرکه یا سهم الشرکا را نمی‌توان به راحتی به غیر منتقل کرد مگر با رضایت سایر شرکا.

پیچیدگی اداری و ساختاری

در شرکت سهامی به ‌خصوص شرکت‌های سهامی عام، ساختار حقوقی و مدیریتی و اداری پیچیده‌تری دارد. شرکا شامل هیئت‌مدیره، مجامع عمومی، ضوابط ویژه که متناسب با فعالیت بزرگ یا عمومی است، می‌شود.

شرکت‌هایی مثل مسئولیت محدود یا تضامنی ساده‌ترند؛ مناسب کسانی که کسب‌وکار کوچک یا متوسط دارند و نمی‌خواهند پیچیدگی زیاد حقوقی داشته باشند.

ثبت انواع شرکت‌ها سریع و ارزان

تمامی کارآفرینان به صورت آسان از طریق سامانه ثبت شرکت‌ها می‌توانند اقدام به ثبت انواع شرکت کنند. اما ممکن است با آگاهی ناکامل در رابطه با مراحل ثبت شرکت یا هزینه ثبت شرکت، در فرآیند ثبت شرکت به مشکل بر بخورند.

یکی از راه‌های جلوگیری از این مشکل، اخذ مشاوره از موسسات ثبتی است. چه بسا که رایگان باشد. موسسه ثبتی نوول به ارائه مشاوره رایگان به کارآفرینان، این شرایط را مهیا کرده تا کارآفرینان با آگاهی کامل به ثبت شرکت یا انجام امور مالیاتی همچون پلمپ دفاتر، تشکیل پرونده مالیاتی و مواردی مانند ثبت اختراع بپردازند. همچنین به صورت آنلاین یا حضوری، کارآفرینان می‌توانند برای انتخاب اسم شرکت خود اخذ مراجعه انجام دهند.

جهت اخذ مشاوره آنلاین از نوول ثبت به بالای صفحه مراجعه شود.