تفاوت جواز کسب با پروانه کسب (مزایا و معایب)

جواز کسب به سندی گفته می‌شود که به شخص حقیقی یا حقوقی اجازه می‌دهد تا در یک شغل یا صنف فعالیت داشته باشد. پروانه کسب پس از اخذ جواز کسب صادر می‌شود و صلاحیت یک شخص برای انجام فعالیت در چارچوب قوانین صنفی است.

تفاوت جواز کسب با پروانه کسب در خصوص زمان اخذ آن‌ها است که جواز کسب در مرحله اول کسب‌وکار و سپس پروانه کسب است که در مرحله دوم اخذ می‌شود و جواز کسب، مجوز شروع کار است و پروانه کسب، مجوز ادامه و انجام قانونی فعالیت است.

در این مقاله با موسسه ثبتی و حقوقی نوول ثبت در خصوص تفاوت جواز کسب با پروانه کسب، مزایا و معایب آن تمامی جوانب جواز کسب و پروانه کسب مورد بررسی قرار می‌گیرد.

تفاوت جواز کسب با پروانه کسب در چه مواردی است؟

جواز کسب و پروانه کسب هردو برای رسمی‌سازی کسب‌وکار لازم هستند اما تفاوت‌هایی وجود دارد که در این قسمت به بررسی کامل آن‌ها پرداخته می‌شود:

جواز کسب چیست؟

جواز کسب مجوز اولیه‌ای است که به فرد یا شرکت اجازه می‌دهد فعالیت یک شغل یا کسب‌وکار را به صورت قانونی شروع کند. جواز کسب معمولاً قبل از آغاز فعالیت صادر می‌شود و هدف اصلی آن ثبت قانونی فعالیت، کنترل ورود افراد به بازار و ایجاد چارچوب قانونی برای مشاغل است.

برای دریافت جواز کسب، فرد باید مدارک هویتی، محل کسب و پرداخت هزینه‌های مربوطه را ارائه دهد. این مجوز معمولاً محدود به مدت مشخصی است و قابل تمدید است.

در نهایت می‌توان به این شکل بیان کرد که جواز کسب کلید ورود به بازار محسوب می‌شود و بدون آن فعالیت رسمی و قانونی امکان‌پذیر نیست.

پروانه کسب چیست؟

پروانه کسب مجوزی است که پس از دریافت جواز کسب و احراز شرایط قانونی و صنفی صادر می‌شود و نشان‌دهنده صلاحیت فرد برای انجام فعالیت خاص در چارچوب قوانین صنفی است. پروانه کسب تأیید می‌کند که فرد علاوه بر داشتن مجوز شروع فعالیت، تمامی شرایط و استانداردهای قانونی و صنفی را رعایت می‌کند.

بدون پروانه کسب، حتی با داشتن جواز، فعالیت قانونی محسوب نمی‌شود و فرد نمی‌تواند به صورت رسمی در بازار فعالیت کند. پروانه کسب معمولاً توسط اتحادیه‌ها یا سازمان‌های صنفی صادر می‌شود و تمدید آن نیز مرتبط با اعتبار جواز کسب است.

برای آگاهی کامل و راحتتر تفاوت پروانه و جواز در جدول آورده شده است:

لیست انواع پروانه کسب

در چارچوب آیین‌نامه اجرایی موضوع ماده ۱۲ قانون نظام صنفی، «پروانه کسب» به‌عنوان مجوز قانونی برای آغاز و تداوم فعالیت‌های صنفی تعریف شده و در دو قالب دائم (پنج‌ساله) و موقت (یک‌ساله) صادر می‌شود.

این آیین‌نامه با توجه به ماهیت و حساسیت فعالیت‌های مختلف، برای برخی مشاغل ضوابط و شرایط اختصاصی پیش‌بینی کرده است که به شرح زیر قابل جمع‌بندی است:

پروانه کسب تولیدی

پروانه کسب تولیدی به کسب‌وکارهایی تعلق دارد که فعالیت اصلی‌شان تولید کالا یا محصول باشد. در این نوع فعالیت، واحد صنفی با استفاده از نیروی انسانی، تجهیزات و مواد اولیه اقدام به ساخت یا آماده‌سازی کالا می‌کند، نه صرفاً فروش آن.

برای مثال، کارگاه‌های تولیدی پوشاک، نان، شیرینی، صنایع دستی یا محصولات فلزی از مشاغل تولیدی هستند که برای شروع فعالیت باید این نوع پروانه کسب را دریافت کنند.

پروانه کسب توزیعی

پروانه کسب توزیعی مخصوص کسب‌وکارهایی است که در حوزه عرضه و فروش کالا به مصرف‌کننده فعالیت می‌کنند. این دسته شامل واحدهایی می‌شود که کالاها را می‌خرند و سپس به صورت عمده‌فروشی یا خرده‌فروشی به مشتریان عرضه می‌کنند.

مغازه‌های پوشاک، فروشگاه‌های لوازم آرایشی و فروشگاه‌های خرده‌فروشی از نمونه‌های بارز مشاغل توزیعی هستند.

پروانه کسب فنی

پروانه کسب فنی برای مشاغلی صادر می‌شود که در زمینه ارائه خدمات فنی، تعمیر و نگهداری تجهیزات و ماشین‌آلات تخصص دارند.

در این دسته، فعالیت تنها فروش کالا نیست و تمرکز آن بر خدمات فنی و تخصصی است. برای دریافت این نوع پروانه، متقاضی معمولاً باید مدرک فنی ‌و حرفه‌ای یا گواهی مهارت مرتبط داشته باشد یا آنکه یک فرد واجد صلاحیت فنی در واحد صنفی شاغل باشد.

مثال‌های متداول شامل تعمیرگاه‌های خودرو، تعمیر لوازم خانگی، خدمات تأسیسات، برق‌کاری و مشاغل مشابه است.

پروانه کسب خدماتی

پروانه کسب خدماتی به فعالیت‌هایی تعلق می‌گیرد که به جای ارائه کالا، خدمت به مشتریان ارائه می‌دهند. این خدمات می‌تواند در حوزه‌های متنوعی مانند آرایشگاه‌های زنانه و مردانه، کافی‌نت‌ها، دفاتر خدمات کامپیوتری، خدمات مشاوره‌ای یا آموزشی باشد. در این نوع پروانه کسب، محور فعالیت ارائه خدمات به مراجعان است نه فروش کالای فیزیکی.

لیست انواع جواز کسب

با توجه به این مورد که جواز کسب با پروانه کسب همسو است، انواع جواز کسب با انواع پروانه کسب یکی است. همانند پروانه کسب، جواز کسب نیز شامل تولیدی، توزیعی، فنی و خدماتی می‌شود و از این قاعده مستثنی نیست.

چه کسانی نمی توانند پروانه کسب بگیرند؟

صاحبان کسب‌وکار در خصوص اخذ جواز یا پروانه کسب اولین سوالی که براشون پیش میاد این است که چه کسانی نمی توانند پروانه کسب بگیرند؟ بر اساس قانون نظام صنفی کشور و رویه اجرایی اتحادیه‌های صنفی، همه افراد واجد شرایط دریافت پروانه کسب نیستند.

درواقع اینگونه می‌توان بیان کرد که برخی اشخاص نمی‌توانند پروانه کسب دریافت کنند یا صدور آن برایشان ممنوع است:

اشخاص فاقد اهلیت قانونی

افرادی که اهلیت قانونی ندارند، از جمله اشخاصی که به سن قانونی نرسیده‌اند یا از نظر حقوقی محجور محسوب می‌شوند، امکان دریافت پروانه کسب را ندارند.

همچنین اشخاصی که سوءپیشینه کیفری مؤثر دارند، به‌ویژه در جرائم اقتصادی، اخلاقی یا جرائمی که مستقیماً با اعتماد عمومی مرتبط است، تا زمان رفع محرومیت قانونی نمی‌توانند پروانه کسب بگیرند.

اشخاص با مدارک ناکامل یا فاقد گواهی مهارت لازم

افرادی که مدارک لازم برای احراز محل کسب قانونی (مانند سند مالکیت، اجاره‌نامه رسمی یا مجوز استقرار) را ارائه نکنند، مشمول صدور پروانه کسب نمی‌شوند.

علاوه بر این، کسانی که شرایط فنی و تخصصی لازم برای برخی مشاغل خاص (مانند تعمیرات، خدمات فنی یا مشاغل حساس) را ندارند و نتوانند گواهی مهارت یا صلاحیت حرفه‌ای ارائه دهند، از دریافت پروانه کسب محروم خواهند بود.

اشخاص دارای تخلفات حل نشده

همچنین اشخاصی که بدهی قطعی یا تخلفات حل‌نشده صنفی دارند، یا قبلاً پروانه کسب آن‌ها به دلیل تخلفات قانونی ابطال شده و هنوز منع قانونی دارند، امکان دریافت مجدد پروانه را نخواهند داشت.

فعالیت‌های در خلاف قوانین و مقررات عمومی

در نهایت، فعالیت‌هایی که مغایر با قوانین، نظم عمومی یا مقررات شهری تشخیص داده شوند، حتی در صورت درخواست متقاضی، منجر به صدور پروانه کسب نخواهند شد.

به طول خلاصه نداشتن اهلیت قانونی، سوپیشینه مؤثر، نداشتن محل کسب معتبر، فقدان صلاحیت فنی، بدهی یا تخلف صنفی و مغایرت فعالیت با قوانین، مهم‌ترین موانع دریافت پروانه کسب هستند.

مدت زمان اخذ پروانه کسب و جواز کسب

مدت زمان اخذ پروانه کسب و جواز کسب به مراتب یکسان هستند و شامل درخواست اولیه، تحویل مدارک و درنهایت صدور نهایی است.

طبق آیین‌نامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه کسب، اتحادیه‌های صنفی باید حداکثر ظرف ۱۵ روز پس از دریافت درخواست شما، پاسخ قبول یا رد درخواست را به صورت کتبی یا الکترونیکی اعلام کنند.

 عدم اعلام در این مدت به‌ معنای پذیرش درخواست است. پس از این مرحله، متقاضی باید تا ۳ ماه مدارک لازم را تکمیل و تحویل بدهد که اگر مدارک به‌موقع تکمیل شود، ادامه فرآیند از آن زمان آغاز می‌شود.

در عمل و بر اساس تجربه اجرایی اتحادیه‌ها و منابع حقوقی، پس از تکمیل مدارک، صدور پروانه کسب معمولاً چند هفته طول می‌کشد (اغلب بین ۱۵ تا ۳۰ روز کاری)، البته این مدت می‌تواند بر اساس استعلام‌های لازم، نوع فعالیت، کامل بودن مدارک و بازدید یا بررسی محل کسب کمی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر شود.

هزینه پروانه کسب و جواز کسب چقدر است؟

هزینه اخذ یا تمدید پروانه کسب به عوامل مختلفی وابسته است و رقم ثابت و یکسانی ندارد. مهمترین عوامل شامل نوع فعالیت صنفی، اتحادیه مربوطه، محل و کاربری واحد صنفی، متراژ محل کسب، مدارک و مجوزهای تکمیلی مورد نیاز (مانند گواهی مهارت یا بهداشت) و همچنین بازدید و بررسی‌های اداری و صنفی است.

هرچه فعالیت تخصصی‌تر باشد یا شرایط محل و مدارک نیاز به بررسی بیشتری داشته باشد، فرآیند اداری پیچیده‌تر خواهد بود و همین موضوع بر هزینه‌های مرتبط با صدور یا تمدید پروانه کسب اثر می‌گذارد.

چگونه پروانه کسب بگیریم؟

کارآفرینان با مشخص کردن نوع فعالیت و اتحادیه مربوط به صنف خود و مدارک مورد نیاز مانند شناسنامه، کارت ملی، سند یا اجاره محل کسب و مدارک تخصصی یا بهداشتی مرتبط، درخواست خود را در سامانه  g4b.ir ثبت نمایند و بخش جامعی از این فرآیند به صورت آنلاین است.

با اینحال برای سهولت بیشتر در فرآیند اخذ پروانه کسب، اخذ مشاوره از کارشناسان حقوقی جهت آگاهی بیشتر یا انجام خدمات می‌تواند از اتلاف وقت جلوگیری کند. کما اینکه آن موسسه ثبتی دارای پشتیبانی آنلاین یا مشاوره آنلاین و تلفنی داشته باشد.

موسسه ثبتی و حقوقی نوول ثبت با ارائه خدمات ثبتی و حقوقی در خصوص تمامی مجوز‌ها آماده خدمت‌رسانی به تمامی کارآفرینان متقاضی جواز و پروانه کسب است. جهت اطلاعات بیشتر با کلیک بر دکمه مشاوره یا با تماس با شماره‌های زیر، از نحوه انجام خدمات آگاه شوید.